Ebeveynlere “Çocuğunuzla ilgili en önemsediğiniz beklentiniz nedir?” diye sorduğumda en sık aldığım cevap “Mutlu ve özgüvenli olması” oluyor. Bu doğal isteği anlarken kimi zaman özgüvenli ve mutlu bir çocuk yetiştireyim çabasıyla ailelerin bir narsist yetiştirdiklerini gözlemliyorum.
Benim bu gözlemimi destekler nitelikte Ohio State Üniversitesi ve Amsterdam Üniversitesi tarafından bir araştırma yapılmış. Araştırmacıların, 7-11 yaşları arasındaki 565 çocuk ve ebeveynleriyle yapılan araştırma sonuçları oldukça dikkat çekici. 6 ay aralıklarla 4 değerlendirmenin yapıldığı araştırmanın sonuçlarına göre, ebeveynlerin çocuklarını çok övmeleri, çocuklarının diğer çocuklardan üstün olduklarını söylemeleri ve bu yönde davranış göstermeleri çocukların narsistik özellikler geliştirmelerine neden oluyor. Araştırmacılar, çocuğun özgüven gelişiminin ebeveynin sıcaklık göstermesi ile ilişkili olduğu ama aşırı övme davranışıyla ilişkili olmadığı yönünde de bulguların olduğunu söylüyorlar. Buna göre çocukların diğer çocuklardan daha üstün olduğu mesajı verilmesinin özgüven gelişmesine değil, aksine narsistik özelliklerin gelişmesine sebep olduğunu gösteriyor.
Kendi ülkemizdeki ebeveyn ve çocuklara bakacak olursak, “sen çok özel bir çocuksun”, “istersen her şeyi başarabilirsin” “ kendine inanırsan herşey olur” mesajlarıyla büyütülüyor bir çok çocuk. Bu söylemler çocuklarda, sınırsız özgürlük, herşeyi sadece isterlerse yapabileceklerine dair inanış, eleştirilmeye tahammülsüzlük, gelişime ihtiyaç olmadığı gibi yanlış düşünceler oluşturuyor. Ebeveynler tarafından dolaylı olarak oluşturulan bu yanlış düşünceler zamanla çocukların iç sesi haline gelerek “çaba, çalışmak, emek, mütevazilik, yenilenme” gibi bir çocuğa verilecek en önemli değerlerden yoksun yetiştirilmesine sebep olabilir. Aslında çocukların özgüvenli ve mutlu olmaları için özellikle sıcak ve çabaya vurgu yapan ebeveyn tutumuna ihtiyaçları vardır.
Psikolog Çiğdem Doğan
